Giardioza – przyczyny, objawy, leczenie
Giardioza lub lamblioza to choroba wywoływana przez pierwotniaki Giardia lamblia, lub Lamblia intestinalis. Pierwotniaki te najchętniej atakują dwunastnicę oraz jelito cienkie. Najpoważniejszym objawem w trakcie giardiozy jest biegunka, jednak przejść może ona bez żadnych objawów.
Gdzie są Lamblie?
Występują w jelicie cienkim u ludzi, ssaków domowych np. kotów i psów, a także u dzikich zwierząt jak bobry. Spotkać je można na całym świecie, jednak obszary tropikalne i kraje gdzie występują złe warunki sanitarne, upodobały sobie najbardziej. Formy zarażające, czyli cysty wydalane są przez człowieka i zwierzęta wraz z kałem. Zarażenie odbywa się najczęściej drogą pokarmową, poprzez połknięcie cyst znajdujących się na rękach, a następnie na jedzeniu lub bezpośrednio dostają się z rąk do ust. Spowodowane jest to głównie brakiem higieny, nieumyciem rąk po skorzystaniu z toalety. Dlatego choroba ta nazywana jest często „chorobą brudnych rąk”. Lamblie spotkamy również na basenie, w rzekach oraz jeziorach. Dlatego też odradzamy spożywanie wody z tych miejsc. Wiele mitów w kontekście lambli krąży wokół bananów a konkretnie ich końcówek. Okazuje się, że bez żadnych obaw można zjadać całe banany – razem z ich końcówkami, w których, wbrew różnym obawom, wcale nie kryje się nic szkodliwego. Jeśli natomiast chodzi o wspomniane lamblie, to zwykle zakażamy się nią od innych osób lub od zwierząt domowych – a nie w związku z jedzeniem końcówek bananów. Lamblia to w końcu jedna z chorób „brudnych rąk”.
Kto jest najbardziej narażony na zarażenie?
Na zarażenie się giardiozą narażone są osoby:
- odwiedzające kraje tropikalne z niskim standardem higieny,
- mieszkające w złych warunkach sanitarnych,
- pijące wodę ze strumienia lub jeziora,
- pracujące w żłobkach, przedszkolach, domach dziecka czy domach opieki,
- przebywające na co dzień z osobą chorą na lambliozę,
- z ograniczoną odpornością,
- uprawiające seks analny,
- po zabiegu wycięcia żołądka,
- zażywające leki ograniczające wydzielanie kwasu żołądkowego.
Wyleczenie lambliozy nie powoduje zwiększonej odporności w naszym organizmie, więc pomimo odbycia choroby możemy na nią zachorować ponownie.
Objawy giardiozy
Nasilenie objawów lambliozy zależy od ilości pierwotniaków w jelitach i odporności zarażonej osoby. Jednak najczęściej choroba przebiega bez objawów. Dotyczyć to może nawet 90% ludzi. Choroba w wielu przypadkach ustępuje również bez konieczności zażywania leków. Objawy, jakie możemy zaobserwować u osoby chorej na lambliozę to przede wszystkim:
- biegunka,
- bóle w górnej części brzucha,
- wzdęcia,
- osłabienie,
- brak apetytu,
- widoczna utrata masy ciała spowodowana niedożywieniem i niedoborami pokarmowymi.
Do innych objawów lambliozy zaliczyć możemy:
- zapalenie stawów,
- podwyższona temperatura,
- zmiany skórne wywołane alergią,
- żółtaczka,
- brak tolerancji na laktozę,
- wymioty.
Giardioza atakuje dzieci
Najczęściej lamblioza diagnozowana jest u dzieci. W Polsce na chorobę tą narażone jest 3% populacji i są to głównie dzieci chodzące do przedszkola i pierwszej klasy szkoły podstawowej. Wynika to z przede wszystkim z zapominania o umyciu rąk po skorzystaniu z toalety, wkładają do buzi ręce czy zabawki oraz bawią się na dworze gdzie znajdować się mogą odchody zwierząt z cystami lambli. Jest to najprostszy sposób na przenoszenie tych pierwotniaków pomiędzy dziećmi. Objawy u dzieci są takie same jak u dorosłych.
Zdiagnozowanie giardiozy
Do zdiagnozowania choroby niezbędne jest znalezienie pasożytów w kale chorej osoby. Najskuteczniejszą metodą jest poszukiwanie w stolcu cysty lamblii. Z uwagi na fakt, że cysty są wydalane w różnych ilościach każdego dnia, zaleca się przeprowadzenie badania 3 razy, pobierając próbki co drugi dzień. Dzięki tej metodzie jesteśmy w stanie skutecznie zdiagnozować większość zarażeń. Zdarzyć się może, że wszystkie próbki mogą dać wynik negatywny, a mimo to wszelkie objawy wskazywać będą na giardiozę, lekarz może skierować nas na gastroskopię. Innym badaniem wykrywającym pierwotniaki lamblii jest badanie antygenów giardii w kale. Nie jest to ostateczny wynik badania i żeby być w 100% pewnym, należy znaleźć w kale pasożyta.
Metody leczenia giardiozy
Pierwsze oznaki choroby spowodowane zarażeniem pierwotniakiem lamblii to biegunki. Najważniejsze jest stałe nawadnianie chorego, żeby nie dopuścić do całkowitego odwodnienia, szczególnie ważne jest to u dzieci, które szybciej niż osoba dorosła się odwadniają. Ważne jest prawidłowe odżywianie w czasie choroby i uzupełnianie braków pokarmu spowodowanych przez pasożyta.
Pomimo braku objawów ważne jest stosowanie leczenia przeciwpierwotniakowego, unikniemy dzięki temu możliwości zarażenia innych osób. Dotyczy to przede wszystkim osób przebywających z nami najczęściej, a więc naszych domowników. Leczenie zapobiegawcze polega na przyjmowaniu w ciągu 5-7 dni leków przeciwpierwotniakowych. Leki te wydawane są tylko i wyłącznie na receptę. Tabletki te wypisze lekarz rodzinny lub zlecający badanie na obecność cyst lamblii. Kontrolne badanie wykonujemy po upływie 2-4 tygodni, badając kał na obecność cyst lamblii. Dzięki temu upewnimy się, czy podjęte leczenie przyniosło pozytywne efekty.
Zapobieganie giardiozy
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zarażenia się lambliami jest dbanie i przestrzeganie wszystkich zasad higieny. Dokładne mycie rąk po skorzystaniu z toalety, po zabawie, po pracy w ogrodzie i zabawie z naszymi czworonogami. Dokładne mycie owoców i warzyw szczególnie tych spożywanych na surowo oraz unikanie picia wody z nieznanych źródeł.
Ważne jest odseparowanie zarażonych osób, w przypadku wystąpienia biegunki, osoby takie powinny pozostać w domu, aż do czasu jej całkowitego ustąpienia. Jeśli jesteśmy chorzy, unikajmy korzystania z basenów i innych zbiorowych kompleksów wodnych nawet do 2 tygodnia od wyleczenia. Skuteczną metodą zapobiegania dla małych dzieci jest karmienie piersią niemowląt, w mleku tym znajdują się substancje toksyczne dla pierwotniaków lamblii.
